Hoe bescherm ik de intellectuele eigendomsrechten van mijn startup?
Met een stel vrienden besluit je om een eigen onderneming te beginnen. Met veel enthousiasme hebben jullie na meerdere brainstormsessies een innovatief en uniek idee bedacht. Nu is het een kwestie van uitwerken. Met dit plan zouden jullie de markt wel eens kunnen gaan veroveren. Samen werken jullie aan het business plan en dan schrijven jullie de onderneming in bij de Kamer van Koophandel. De startup is een feit. Maar, heb je wel nagedacht over hoe jullie nieuwe onderneming, en met name de intellectuele eigendomsrechten, juridisch beschermd kan worden?
Handelsnaam en merkinbreuk
Uit naam van de nieuwe onderneming timmeren jullie hard aan de weg. Totdat er op een dag een vervelende melding binnenkomt: jullie startup wordt inbreuk op handelsnaam en het merk van een onderneming in België verweten. De ondernemingsactiviteiten van die betreffende Belgische onderneming lijken identiek te zijn. Hoewel jullie niet bekend waren met deze onderneming en haar activiteiten, ligt er nu een sommatiebrief van een advocaat waaruit volgt dat jullie per direct moeten stoppen met de activiteiten onder deze naam. Ook wordt een schadevergoeding geclaimd als gevolg van de verwarring die is ontstaan in de markt.
Natuurlijk balen jullie als jonge entrepreneurs enorm van deze brief. De startup is inmiddels bekend geworden in de markt en jullie zijn net aan het nadenken over hoe jullie gaan doorbreken in andere landen.
Dit voorbeeld komt in de praktijk regelmatig voor. En dat is zonde. Hoewel je in principe vrij bent om een naam voor je onderneming te bedenken, wordt deze vrijheid wel beperkt door de rechten van andere bedrijven. Om vervelende situaties te voorkomen, is het dan ook belangrijk om op voorhand goed onderzoek te doen naar de beschikbaarheid van een bepaalde naam of een bepaald merk. Het is namelijk zonde van tijd en geld als je nadien (te laat) ontdekt dat jouw handelsnaam of merk al wordt gebruikt in dezelfde markt.
Dit hoeft niet altijd te betekenen dat je de gekozen naam helemaal niet meer mag gebruiken, maar het zou wel kunnen betekenen dat je je activiteiten aanzienlijk moet beperken. Stel bijvoorbeeld dat er al een merk onder jullie naam (of iets wat er heel sterk op lijkt) is geregistreed in de Benelux, dan zul je in de hele Benelux geen activiteiten mogen ontplooien onder die naam voor soortgelijke producten. In het meest negatieve scenario zul je afscheid moeten nemen van merk en/ of naam. Het is daarom aan te raden om vooraf goed onderzoek te laten doen vóór het registreren van een merk en/ of handelsnaam. Maar ook na te denken over wat er gebeurt als de onderneming groter wordt en ook in het buitenland kan doorbreken.
Kapen van intellectuele eigendomsrechten
Voor wat betreft het registreren van merken, maar ook internetdomeinnamen, geldt over het algemeen, 'wie het eerst komt, wie het eerst maalt'. Stel, iemand heeft kwaad in de zin, en je hebt nog geen werk gemaakt van de registratie van je merk, dan kan die partij jou voor zijn en jouw merk of domeinnaam registreren. Dan geldt vaak de afweging om of een dure procedure te voeren om de kaper te dwingen de naam af te staan of toch maar betalen om de naam over te nemen. Dat had voorkomen kunnen worden door op het juiste moment het merk of domeinnaam te registreren.
Denk goed na hoe je derden bij de startup betrekt
Stel, jullie startup heeft een bedrijf ingeschakeld om een logo en huisstijl te ontwerpen. De maker van het logo krijgt van de startup de opdracht om bepaalde eigenschappen terug te laten komen in het logo die kenmerkend zijn voor de startup. Verder worden er geen specifieke afspraken gemaakt met de maker. Eenmaal af, wordt het logo vol trots gepresenteerd en gebruikt.
Na enige tijd blijkt er een andere partij in de markt te zijn die inbreuk maakt op de rechten van het voor jullie ontwikkelde werk (het logo). De startup wil daarom juridische stappen ondernemen, maar dan blijkt dat alleen de maker van het logo hiertoe bevoegd is. En de maker geeft wellicht niet thuis.
Als je derden bij de startup betrekt, is het belangrijk om stil te staan bij wie de intellectuele eigendomsrechten horen. Schakel je bijvoorbeeld een derde partij in (denk aan een reclamebureau dat je logo ontwerpt), dan geldt in beginsel dat de rechten op de in opdracht gemaakte ontwerpen, zoals het logo, toekomen aan de maker. Deze rechten worden dus niet automatisch overgedragen door de maker aan de onderneming als opdrachtgever op het moment dat voor de dienst betaald wordt. Een eventuele licentieovereenkomst die je verkrijgt, is vaak niet toereikend. Dit is helaas een misvatting dat kan leiden tot ongewenste situaties.
De overdracht van auteursrechten of andere intellectuele eigendomsrechten (zoals bijvoorbeeld de ontwikkeling van op de onderneming gerichte softwareprogramma’s) kan alleen plaatsvinden door het sluiten van een door beide partijen ondertekende overeenkomst waarin duidelijk is omschreven welk recht aan wie wordt overgedragen. Als niets wordt afgesproken, blijft de maker van een werk in beginsel de rechthebbende. Let ook op de kleine letters van de algemene voorwaarden van de ingehuurde partij. Daarin wordt wellicht de eigendom standaard voorbehouden aan de maker.
Wees dus gewaarschuwd!
Wat kan Bowmer & Nuiten voor jou betekenen?
We begrijpen dat vragen over intellectuele eigendomsrechten geen topprioriteit hebben bij het starten van een onderneming. Er komt namelijk veel op jou af als beginnende ondernemer. Toch krijg je al snel te maken met de juridische aspecten van het opstarten van een onderneming, niet alleen als het gaat om de intellectuele eigendomsrechten maar ook als het gaat om overeenkomsten met anderen, zoals leveranciers, personeel etc. Ons team staat voor je klaar om je startup te begeleiden en de belangrijke juridische vragen te beantwoorden.
Voor vragen, neem gerust contact op met Sophie van Dijk van onze Jonge Ondernemersdesk.
