Rabobank kan restschuld niet via hypotheekakte innen
Een notariële akte kan volgens de wet in heel Nederland ten uitvoer worden gelegd zonder dat er tussenkomst van de rechter nodig is. Zo kan de bank op basis van een hypotheekakte het in onderpand gegeven onroerend goed onmiddelijk executeren. Maar hoe zit het met de restschuld na executie? Kan de bank ook met de akte in de hand meteen beslag leggen op andere goederen?
In een arrest uit 1992 (Rabobank/ Visser) heeft de Hoge Raad bepaald dat aan de notariële akte slechts executoriale kracht toekomt met betrekking tot op het tijdstip van het verlijden van de akte bestaande en in de akte nader omschreven vorderingen of toekomstige vorderingen die hun onmiddellijke grondslag vinden in op het moment van verlijden van de akte reeds bestaande rechtsverhouding, die ook weer in de akte wordt omschreven. Op basis van dit criterium werd géén executoriale kracht toegekend aan een zogeheten bankhypotheek van de Rabobank. De akte bevatte de volgende algemene clausule dat de hypotheek strekte tot betaling van:
"al hetgeen de bank blijkens haar administratie van (de debiteur) te vorderen heeft of mocht hebben, uit hoofde van verstrekte en/of alsnog te verstrekken geldleningen, verleende en/of te verlenen kredieten in rekening-courant, tegenwoordige en/of toekomstige borgstellingen, dan wel uit welken anderen hoofde ook, tot het hierna te vermelden bedrag."
De omschrijving werd te algemeen geacht en derhalve kon de akte alleen gebruikt worden om het onroerend goed waarop de hypotheek rustte uit te winnen en niet om alle andere vorderingen die in de akte vermeld worden (zoals de rekening-courantschuld bij de bank) uit te winnen.
In een arrest van 8 februari 2013 is dit standpunt nogmaals door de Hoge Raad bevestigd. In deze zaak betrof het wederom een hyptoheekakte van de Rabobank. In dit geval bepaalde de akte dat de hypotheek strekte:
"tot zekerheid van betaling van al hetgeen de bank blijkens haar administratie van de comparanten onder A genoemd, zowel van hen samen als van ieder van hen afzonderlijk, voor zover in deze akte niet anders aangeduid, hierna te noemen: debiteur, te vorderen heeft of mocht hebben uit hoofde van verstrekte en/of alsnog te verstrekken geldleningen, verleende en/of alsnog te verlenen kredieten in rekening-courant, tegenwoordige en/of toekomstige borgstellingen, dan wel uit welken anderen hoofde ook"
Deze clausule lijkt wel erg op de clausule uit Rabobank/ Visser. De Hoge Raad is dan ook onverbiddellijk:
"Gelet op het verstrekkende en ingrijpende karakter van deze bevoegdheden valt het bestaan daarvan alleen te aanvaarden indien de vordering waarvoor deze is verleend met voldoende bepaaldheid in de titel is omschreven. Daarom is in het arrest Rabobank/Visser de eis gesteld dat een notariële akte alleen dan een executoriale titel in de zin van art. 430 Rv oplevert indien deze betrekking heeft op vorderingen die op het tijdstip van het verlijden van de akte reeds bestaan en in de akte zijn omschreven, of op toekomstige vorderingen die hun onmiddellijke grondslag vinden in een op het tijdstip van het verlijden van de akte reeds bestaande en in de akte omschreven rechtsverhouding.
(..)
Uit de onderhavige akte zelf blijkt niet van het bestaan van enige concrete vordering of enige concrete rechtsverhouding waaruit een vordering kan voortvloeien. De akte voldoet aldus niet aan de eis dat de te executeren vordering daarin met voldoende bepaaldheid is omschreven."
Conclusie: de Rabobank zal eerst bij de rechtbank moeten gaan procederen om de restschuld te kunnen innen. Dit brengt naast extra kosten ook de mogelijkheid met zich mee dat er verweer wordt gevoerd en dat de verhaalsmogelijkheden van de bank intussen weg zijn.
In het Financieel Dagblad van 25 februari 2013 distantieerden Zowel Rabobank als ING Bank zich van deze uitspraak. ING gaf aan dat de tekst van haar aktes wel in voldoende mate de overige vorderingen omschrijft waarvoor de akte geldt en Rabobank geeft aan dat deze uitspraak alleen bij een beperkt aantal particuliere hypotheken problemen geeft. Voor de zakelijke markt zou Rabobank zich van andere, uitgebreide, clausules bedienen.
Als u geconfronteerd wordt met een bank, die executiemaatregelen treft, bijvoorbeeld vanwege een uitgebreide bankhypotheek of borgstelling, kan het lonen om de aktes door een specialist te laten nakijken en te bezien of de financier wel gerechtigd is om maatregelen te treffen. Als u vragen heeft of advies wenst, neem dan gerust contact op met Pim Nuiten of Tim Haster.
