Acquisitiefraude aan banden
Bijna ieder bedrijf heeft wel eens een dubieuze brief of telefoontje gehad van een bedrijf dat zich voordoet alsof het verbonden is aan een bekende instantie, zoals KPN, de kamer van koophandel of zelfs de belastingdienst. Vaak wordt aangeboden om een internet abonnement te verlengen, terwijl lezing van de kleine letters uitwijst dat sprake is van een nieuwe aanbieding en dat door betaling van de 'factuur' een doorlopend abonnement wordt afgesloten. Of er wordt gebeld met een eenmalige aanbieding, waaraan achteraf een duur abonnement vast blijkt te zitten. Consumenten worden wettelijk tegen dergelijke oneerlijke handelspraktijken beschermd, maar (kleine) ondernemers tot op heden veelal niet.
In een uitspraak van 20 februari 2013 heeft de rechtbank Noord Nederland (Groningen) zich uitgesproken in een dergelijke zaak, aangespannen door MKB Nederland als belangenbehartiger en een tweetal van haar leden, stichting Gilde en SMIM.
De stichting was op enig moment door Telefoongids.com gebeld met de vraag of de gegevens van de telefoongids nog klopten. Er werd de indruk gewekt dat er namens de telefoongids van KPN werd gebeld. Op dezelfde dag werd een fax gezonden met het verzoek om de gegevens te controleren op juistheid en deze ondertekend voor akkoord terug te sturen. In de kleine letters van deze fax stond echter vermeld dat sprake was van een offerte en dat er bij acceptatie een advertentie zou worden geplaatst op Telefoongids.com voor 36 maanden tegen een prijs van € 150,-- per maand. Deze brief is door de stichting geaccordeerd, zonder dat de stichting zich bewust was van de offerte. Na terugzending werd er telefonisch een bevestigingsgesprek met de stichting gevoerd, dat door Telefoongids.com is opgenomen. Bij ontvangst de eerste nota realiseerde de stichting dat er iets mis was en heeft de stichting Telefoongids.com gemeld het abonnement te willen stopzetten. Telefoongids.com weigerde hier aan mee te werken.
SMIM was op vergelijkbare wijze benaderd door Infosite, een dochter van Telefoongids.com, voor een vermelding op de website bedrijvengidsonline.nl. SMIM bleek vervolgens vast te zitten aan een vermelding van 12 maanden tegen € 225,-- per maand.
De rechtbank oordeelt dat deze kleine ondernemers onder omstandigheden een afgeleid beroep toe kan komen van de wettelijke bescherming van consumenten tegen oneerlijke handelspraktijken (reflexwerking). Een van de belangrijkste gevolgen van toepassing van deze regeling is dat de bewijslast wordt omgekeerd (artikel 6:193j Burgerlijk Wetboek). De rechter keert ook in deze zaak de bewijslast om, zodat Telefoongids.com dient aan te tonen dat zij de Stichting en SMIM juist en volledig heeft geinformeerd over de aard van de overeenkomst. De rechtbank acht daarbij van belang dat Telefoongids.com zelf het initiatief heeft genomen om de partijen te benaderen en dus moet ook Telefoongids.com de inhoud van het eerste gesprek kunnen aantonen. Laat Telefoongids.nl nu juist dat eerste gesprek niet opgenomen hebben, zodat de inhoud hiervan niet vaststaat. In het tweede gesprek kwamen de kosten van het abonnement niet meer aan de orde. De rechter vernietigt derhalve beide overeenkomsten.
Op 26 februari 2013 kwam de Rechtbank Oost Nederland (Almelo) met een uitspraak in een vergelijkbare kwestie. Een medewerker van MKB Developments B.V. (niet verbonden aan MKB Nederland) belde naar CTT met de vraag of de inschrijving in de "MKB bedrijven index" gecontinueerd moest worden. Na intern overleg en een blik op de website van de index, waaruit bleek dat oude gegevens van de website van CTT waren gekopieerd, is door CTT aangegeven dat ze dat niet ging doen. De medewerker van MKB developments vertelde toen dat CTT, om de inschrijving te beëindigen, een formulier moest ondertekenen. Dat heeft de medewerker dan ook netjes gedaan, maar achteraf bleek dat het formulier in de kleine letters toch een contract bevatte. CTT was volgens MKB Developments € 4.200,-- aan haar verschuldigd en zij heeft CTT dan ook gedagvaard.
De kantonrechter keert hier de bewijslast niet om, maar draagt CTT op te bewijzen dat CTT in de veronderstelling verkeerde een beëindigingsformulier te hebben ondertekend. Op basis van de verklaringen van werknemers van CTT en een volgens de kantonrechter ongeloofwaardige verklaring van de medewerker van MKB Developments, die zich in werkelijkheid zelf niets van het gesprek kon herinneren, neemt de kantonrechter aan dat CTT in het bewijs is geslaagd en dus sprake was van bedrog. Ook hier wint de ondernemer en de vordering van MKB Developments wordt afgewezen. Het feit dat er intern overleg is gepleegd (er waren derhalve meer getuigen) en het feit dat de MKB bedrijvenindex verouderde informatie bevatte, gaven hier de doorslag.
Ook als de bewijslast niet door de rechter wordt omgekeerd, is het toch mogelijk om onder een onder misleiding tot stand gekomen contract uit te komen. De hoofdregel blijft echter; lees altijd de kleine letters voor u iets ondertekent, zeker als u telefonisch door een bedrijf bent benaderd!
Heeft u een vergelijkbaar probleem en wilt u advies? Neem dan contact op met Jaap Wijnja.
