Borgtocht en borgstelling: Wat u moet weten als schuldeiser
Wat is borgtocht / borgstelling?
Borgtocht, ook wel borgstelling genoemd, is een overeenkomst waarbij een derde partij (de borg) garant (borg) staat voor de schuld die een ander (de hoofdschuldenaar) aangaat bij een schuldeiser. Komt de schuldenaar de overeenkomst niet na, dan kan de schuldeiser zijn schuld verhalen op de borg. Dit biedt extra zekerheid voor de schuldeiser.
Veel voorkomende vormen van borgstelling zijn een ouder die borg staat voor een lening van een kind of een bestuurder die borg staat voor een financiering van zijn of haar B.V.
In dit artikel wordt de positie van de schuldeiser belicht. In een tweede artikel wordt de positie van de borg en hoofdschuldenaar behandeld.
Zakelijke borgstelling vs. particuliere borgstelling
Er wordt onderscheid gemaakt tussen de zakelijke borgstelling en de particuliere borgstelling.
Particuliere borgstelling
Bij een particuliere borgtocht is sprake van een natuurlijke persoon, die niet handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf, die zich borg stelt voor de schuld van een ander. Voor een particuliere borg gelden extra beschermingsregels om te voorkomen dat een borg zich onvoldoende bewust is van de gevolgen van het aangaan van de borgtocht.
Zakelijke borgstelling
Een zakelijke borgtocht wordt aangegaan in het kader van een onderneming en geldt veelal tegenover een bank als schuldeiser. Bijvoorbeeld een holding die borg staat voor een dochtervennootschap. Maar ook een bestuurder, ook al is hij of zij privépersoon, als hij of zij handelt in functie van bestuurder in de normale uitoefening van het bedrijf, en zich borgstelt voor zijn eigen onderneming gaat een zakelijke borgstelling aan.
Niet in alle gevallen waarin een bestuurder van een vennootschap zich persoonlijk borg stelt voor de verplichtingen van zijn bedrijf, is sprake van een zakelijke borgstelling. Afhankelijk van de omstandigheden waaronder en het doel waarvoor de borgstelling heeft plaatsgevonden, is sprake van een zakelijke of particuliere borgtocht. Dit hangt echter altijd af van de omstandigheden waaronder de borgstelling is aangegaan.
Het is dus altijd goed van tevoren stil te staan als schuldeiser bij welke vorm van borgstelling passend is en of aan alle voorwaarden voor die borgstelling is voldaan.
Wat dient er in een overeenkomst van borgtocht te staan?
Een borgtocht dient schriftelijk te worden vastgelegd (artikel 7:859 Burgerlijk Wetboek). De overeenkomst moet ten minste de volgende elementen bevatten:
- De identiteit van de partijen (schuldeiser, hoofdschuldenaar en borg);
- De omvang van de borgtocht: is deze beperkt tot een bepaald bedrag of onbegrensd?;
- De voorwaarden waaronder de borg kan worden aangesproken;
- De duur en eventuele beëindigingsmogelijkheden van de borgtocht.
Bij een particuliere borgtocht moet bovendien uitdrukkelijk worden vastgelegd dat de borg zich bewust is van alle financiële gevolgen en risico’s.
Hoe verhoudt borgtocht / borgstelling zich tot andere vormen van zekerheid?
Borgtocht is een vorm van persoonlijke zekerheid, die aan een schuldeiser wordt geboden, maar er zijn alternatieven zoals:
- Hoofdelijke aansprakelijkheid: hierbij kunnen meerdere schuldenaren afzonderlijk worden aangesproken voor de gehele schuld, zonder dat een tekortkoming van een ander nodig is. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer een bank twee B.V.’s van dezelfde groep financiert; dan zijn beide B.V.’s meteen allebei aansprakelijk voor de gehele lening.
- Garanties: Een garantie biedt zekerheid voor de nakoming van een vordering, maar kan een andere juridische grondslag hebben dan borgtocht. Een garantie wordt bijvoorbeeld verleend bij verkoop van een onderneming door de oude eigenaar aan de koper.
Naast persoonlijke zekerheden bestaan er ook zogeheten zakelijke zekerheden, zoals de vestiging van een recht van pand of hypotheek. Hypotheekrecht kan worden gevestigd op onroerende zaken, zoals een woonhuis of een bedrijfspand.
Een pandrecht kan worden gevestigd op zogenoemde roerende zaken, zoals een auto of een horloge, of geldvorderingen. In een zakelijke context wordt door de bank of financier vaak pandrecht gevestigd op de inventaris, de voorraad en de debiteurenvorderingen van een onderneming.
In de praktijk worden bij de financiering van ondernemingen vaak verschillende vormen van zekerheid toegepast. Naast pandrechten of een hypotheek wordt bijvoorbeeld verlangd dat de bestuurder van de onderneming zich (tot een bepaald bedrag) borg stelt voor de verplichtingen van zijn of haar bedrijf.
De juridische afdwingbaarheid van borgtocht / borgstelling
Een belangrijke voorwaarde voor het kunnen aanspreken van de borg is dat de schuldeiser eerst de hoofdschuldenaar moet aanspreken voor betaling, tenzij iets anders is overeengekomen in de overeenkomst tot borgstelling (artikel 7:855 Burgerlijk Wetboek). Pas nadat de hoofdschuldenaar tekort schiet in de nakoming en niet betaalt, kan de borg worden aangesproken.
Wat zijn de valkuilen bij het opstellen van een overeenkomst van borgtocht?
Bij het opstellen van een borgtochtovereenkomst moet rekening worden gehouden met verschillende valkuilen, waaronder de volgende:
Onduidelijkheid over de omvang van de verplichting van de borg
Een onbegrensde borgtocht kan verstrekkende gevolgen hebben voor de borg en kan ook eerder leiden tot vernietiging van de borgstelling, waardoor de schuldeiser met lege handen staat.
Ontbreken van een schriftelijke vastlegging
Als het gaat om een particuliere borgtocht, heeft de schuldeiser zonder schriftelijke, door de borg ondertekende overeenkomst, een probleem bij het bewijzen van de borgtocht. Dit is anders als de borg de verplichting van de hoofdschuldenaar (gedeeltelijk) is nagekomen (door betaling).
Onvoldoende expliciete instemming van een echtgenoot
Voor een particuliere borg die gehuwd is, is toestemming van de echtgenoot vereist (artikel 1:88 Burgerlijk Wetboek), tenzij de borg, kort gezegd, in de uitoefening van een beroep of bedrijf handelt. Dit dient aan de hand van alle feiten en omstandigheden te worden beoordeeld en hier is vaak discussie over. Vanuit de schuldeiser bezien is een handtekening van de echtgenoot op de borgstelling vaak veiliger als er enigszins getwijfeld kan worden over het type borgstelling.
Verjaring
De juridische rechtsvordering tegen de borg kan verjaren, afhankelijk van de aard van de onderliggende schuld. Daarmee kan het recht op verhaal op de borg komen te vervallen.
Wat moet u doen als u een borg wilt aanspreken?
Wanneer u als schuldeiser een borg wilt aanspreken, is het van belang om zorgvuldig te werk te gaan. Controleer allereerst of de borgtocht rechtsgeldig en afdwingbaar is. Vervolgens dient u na te gaan of u voldoet aan de vereisten om de borg aan te spreken, zoals het eerst in gebreke stellen van de hoofdschuldenaar. Daarnaast is het raadzaam om tijdig actie te ondernemen, zodat verjaring wordt voorkomen. Juridisch advies kan u helpen om een borgstelling effectief af te dwingen en mogelijke verweren van de borg snel te weerleggen.
Conclusie
Voor schuldeisers biedt borgtocht een belangrijk instrument om kredietrisico's te beperken. Door een goed opgestelde borgtochtovereenkomst te hanteren, kan worden gewaarborgd dat een borg daadwerkelijk gehouden is aan de aangegane verplichting. Het is essentieel om alert te zijn op de juridische vereisten en valkuilen, zodat afdwinging van de borgtocht niet in gevaar komt. Indien een borg zich verweert of weigert te betalen, is het raadzaam om tijdig juridisch advies in te winnen om uw positie als schuldeiser te versterken.
Hoe kan Bowmer Nuiten Noteboom Advocaten u helpen?
Bij Bowmer Nuiten Noteboom Advocaten hebben wij ruime ervaring met borgtochtdossiers. Wij kunnen u adviseren bij het opstellen van een juridisch waterdichte borgtochtovereenkomst en bijstaan bij geschillen met betrekking tot een borgstelling. Dit geldt ook als u de borg wilt aanspreken na faillissement van de hoofdschuldenaar. Neem contact met ons op voor deskundig advies en juridische bijstand.
Heeft u vragen of wenst u informatie naar aanleiding van dit artikel? Neem dan gerust contact op met Hans Huybens.
