Geschillen over erkenning kinderen en ouderlijk gezag
Bent u met de moeder getrouwd ten tijde van de geboorte van uw kind, dan wordt u als ouder geregistreerd en krijgt u automatisch ook het gezag over het kind. Hetzelfde geldt als u met de moeder een geregistreerd partnerschap heeft. Bent u echter niet getrouwd of geregistreerd partner, dan gebeurt dit voor u als andere ouder niet automatisch.
U moet het kind dan eerst erkennen. Erkenning van het kind vindt in beginsel plaats via de gemeente waar het kind is geboren. De erkenning wordt aan de geboorteakte van het kind toegevoegd. Hiervoor is echter de toestemming nodig van de moeder. Na erkenning van het kind, speelt het onderwerp ‘gezag’ een belangrijke rol. Een onderwerp waar veel ouders niet altijd voldoende bij stilstaan.
Wat is gezag precies?
Het hebben van gezamenlijk gezag betekent dat u met de moeder mee kunt beslissen over belangrijke zaken als verzorging, opvoeding, medische beslissingen en de woonplaats van het kind. In dit artikel leest u meer over het ouderlijk gezag.
Erkenning voor 1 januari 2023: geen gezag
Voor 1 januari 2023 werd het gezag niet automatisch verleend bij de erkenning. De ouders dienden na de erkenning het gezag nog apart te regelen bij de rechtbank. Is het kind voor 1 januari 2023 erkend, dan geldt nog steeds de oude situatie. Maar u kunt nog steeds via de rechtbank het gezamenlijk gezag voor het kind regelen. In ons artikel over ouderlijk gezag vindt u hierover meer informatie.
Erkenning na 1 januari 2023: automatisch gezamenlijk gezag
Vanaf 1 januari 2023 is het wettelijk uitgangspunt dat de ouder die het kind heeft erkend, automatisch (‘van rechtswege’) het gezag verkrijgt met de erkenning. Dit sluit volgens de wetgever beter aan bij de moderne tijd waar steeds minder ouders getrouwd zijn. Het maakt nu ook niet uit wanneer de erkenning plaats vindt. Ook na de geboorte wordt het gezag automatisch verleend tegelijk met de erkenning. Dit geldt ook als het kind voor 1 januari 2023 is geboren, maar nog niet daarvoor was erkend. De moeder moet wel nog steeds instemmen met de erkenning.
Uitzonderingen op de regel
De wetgever maakt wel verschillende uitzonderingen waardoor het gezag niet altijd automatisch op de erkenning volgt. In deze gevallen krijgt de erkenner geen gezamenlijk gezag:
- Een derde persoon is al benoemd tot voogd over het kind;
- Een voorziening in het gezag is komen te ontbreken, met andere woorden niemand heeft gezag over het kind;
- Er is al sprake van gezamenlijk gezag van een ouder met een andere persoon (moeder is bijvoorbeeld getrouwd met iemand anders, die als ouder geldt);
- De erkenner heeft eerder gezag gehad, maar dit is de erkenner ontnomen;
- De erkenner doet in een verklaring afstand van het gezamenlijk gezag.
Verklaring afstand gezag: niet zomaar doen!
In dit artikel zullen wij verder ingaan op het laatste onderwerp. De moeder kan namelijk het eenhoofdig gezag behouden nadat het kind is erkend, wanneer de moeder en de erkenner een verklaring opstellen waarin afstand wordt gedaan van het gezamenlijk gezag door de erkenner. Dit wordt dan geregistreerd bij de aangifte van de erkenning bij de gemeente waar het kind is geboren.
In de praktijk zien wij sinds 2023 regelmatig dat een moeder alleen bereid is om de erkenning toe te staan als de erkenner juist via deze verklaring afstand doet van het gezag. De erkenner en de moeder hebben dan vaak geen relatie meer en de moeder vindt het ingewikkeld om gezamenlijk beslissingen te moeten nemen. De moeder weigert dan de erkenning van het kind om gezamenlijk gezag te voorkomen.
Even een extra handtekening bij de gemeente zetten voor die verklaring om als ouder te worden erkend, makkelijk toch? De erkenner dient zich echter goed te bedenken dat deze handtekening verstrekkende gevolgen heeft. De moeder mag dan voortaan alleen alle belangrijke beslissingen voor het kind nemen, bijvoorbeeld ook over verhuizing van het kind naar het buitenland. De erkenner heeft nog wel recht op omgang met het kind, maar heeft veel minder inspraak in het leven van het kind. De erkenner kan zich ook tot de keuze om afstand te doen van het gezag gedwongen voelen omdat er bijvoorbeeld gedreigd wordt omgang met het kind te verminderen of zelfs helemaal stop te zetten.
De erkenner dient bij deze beslissing goed te overwegen welke rol hij of zij in het leven van het kind wil innemen. Het is niet aan te raden zomaar te tekenen voor afstand van dit belangrijke recht als ouder.
Wat als de moeder dan geen toestemming geeft voor de erkenning?
Als de moeder geen toestemming geeft voor erkenning wanneer de erkenner geen afstand wil doen van het gezamenlijk gezag, dan kan de rechter worden ingeschakeld. De erkenner verzoekt dan om het kind te mogen erkennen én om met het gezamenlijk gezag te worden belast. De rechter zal dan beoordelen of dit in het belang van het kind is. Als aannemelijk is dat de erkenner de biologische ouder van het kind is, dan wordt erkenning vrijwel altijd toegewezen. Aangezien gezamenlijk gezag van beide ouders nu het uitgangspunt is van de wetgever, is het resultaat ook regelmatig dat de erkenning en het gezamenlijk gezag allebei worden toegewezen.
Hoe kan Bowmer Nuiten Noteboom u helpen?
Ondanks dat de nieuwe wet in meer gevallen leidt tot gezamenlijk gezag, zijn er nog steeds regelmatig conflicten tussen ouders rond erkenning en gezag. Het is van belang om u in een vroeg stadium te laten adviseren en ook te bekijken welke mogelijkheden er zijn om er samen uit te komen, zodat u niet per se naar de rechter hoeft. Lukt dit niet, dan heeft ons team ruime ervaring in het voeren van procedures in complexe erkennings- en gezagszaken.
Neem contact op met Selma Akitürkmen voor advies over uw probleem met betrekking tot erkenning of gezag.
