Pensioen zelfstandig ondernemer of DGA bij echtscheiding
Op grond van de wet Verevening Pensioenrechten bij Scheiding hebben beide echtgenoten bij echtscheiding recht op de helft van de tijdens het huwelijk over en weer opgebouwde pensioenrechten, tenzij partijen specifieke, afwijkende, afspraken maken, bijvoorbeeld in huwelijkse voorwaarden of in een echtscheidingsconvenant. Maken partijen geen andere afspraken, dan zal het pensioen conform de wet verevend moeten worden. Zie ook het artikel pensioen en echtscheiding voor meer informatie over de toepassing van de pensioenregels.
Pensioenverevening
Is het pensioen opgebouwd bij een pensioenfonds of een verzekeraar, dan betekent verevening dat het fonds of de verzekeraar na melding van de echtscheiding het tijdens het huwelijk voor de andere echtgenoot opgebouwd pensioen reserveert. Dit betreft in de meeste gevallen niet alleen het ouderdomspensioen, maar ook het nabestaandenpensioen. Het pensioen van de pensioengerechtigde echtgenoot groeit door, het deel voor de andere echtgenoot wordt alleen nog geïndexeerd voor inflatie. Het verevende pensioen komt voor beide echtgenoten pas tot uitkering wanneer de pensioengerechtigde echtgenoot met pensioen gaat. De pensioenaanspraken blijven bij de ‘standaard’ verevening wel aan elkaar verbonden.
Pensioen in eigen beheer
Ook pensioen dat in eigen beheer is opgebouwd in een onderneming, bijvoorbeeld door een DGA (Directeur-groot aandeelhouder) of zelfstandige, is pensioen dat conform de wet dient te worden verevend. Als pensioen echter in eigen beheer van één partij blijft, heeft de andere echtgenoot hier geen zicht op of zeggenschap over dit bedrag. De DGA kan bijvoorbeeld het geld uitlenen (aan zichzelf of een derde) of risicovol beleggen, waardoor er straks onvoldoende geld in de onderneming is om daadwerkelijk pensioen te kunnen uitkeren. Om maar niet te spreken van een faillissement waardoor de aanspraak in rook op gaat.
De Hoge Raad heeft dan ook in het verleden bepaald dat de pensioenaanspraak van de ex-partner verplicht moet worden afgestort bij een pensioenverzekeraar ten behoeve van de andere ex-partner. Hier wordt dus wel een zelfstandig recht gecreëerd op pensioen. Het wordt in beginsel niet redelijk geacht dat de ex-partner afhankelijk blijft van de beslissingen van de ander en daardoor het risico loopt dat er straks onvoldoende middelen in de onderneming aanwezig zijn om het pensioen uit te keren. Het is dan ook gebruik om bij de echtscheiding van een zelfstandig ondernemer met pensioen in eigen beheer te verzoeken om afstorting van het pensioen.
Hierop geldt echter wel een uitzondering. Indien de ondernemer kan aantonen dat de continuïteit van de onderneming in gevaar zou komen bij afstorting, dan kan de vordering tot afstorting door de rechter worden afgewezen. Dat kan bijvoorbeeld als de onderneming in zwaar weer verkeert en er geen geld is om af te kunnen storten. Daarbij moet het wel gaan om een situatie die niet door de ondernemer zelf is gecreëerd. Is de pensioenvoorziening in het zicht van de echtscheiding door zijn toedoen verdampt, dan kan de ondernemer verwachten dat de rechter toch een veroordeling tot afstorting uitspreekt.
Ook als het pensioen niet wordt afgestort, blijft echter de aanspraak op de oudedagsvoorziening voortbestaan. De andere echtgenoot zal echter moeten afwachten of er het zijner tijd wel mogelijk is om pensioen uit te keren.
Nieuwe wetgeving pensioen in eigen beheer
In 2017 is nieuwe wetgeving van kracht geworden waarmee het pensioen in eigen beheer wordt uitgefaseerd. Een eenmalige afkoop van pensioenaanspraken is tijdelijk tegen gereduceerd belastingtarief mogelijk. Is echter sprake van een pensioen in eigen beheer waarop beide (ex-) echtgenoten aanspraak kunnen maken, dan is toestemming nodig van de andere echtgenoot voordat tot afkoop kan worden overgegaan. Dat zou dan een uitgelezen moment zijn om afstorting voor de ex-echtgenoot te effectueren. De ondernemer hoeft overigens niet tot afkoop over te gaan, maar kan ook de reeds opgebouwde pensioenaanspraak in de onderneming laten zitten. De bedoeling is echter dat er afgezien van rente geen opbouw meer in de onderneming plaatsvindt.
Deze wetgeving kan derhalve ook invloed hebben op bij echtscheiding gemaakte afspraken over het pensioen in eigen beheer. Als het pensioen tegen gunstige voorwaarden kan worden afgekocht, hoeft het bijvoorbeeld niet meer nodig te zijn om het pensioen in de onderneming te laten zitten.
Hoe kan Bowmer Nuiten Noteboom u helpen?
Onze advocaten zijn gespecialiseerd in het begeleiden van echtscheidingen van ondernemers en kunnen u gericht adviseren over hoe om te gaan met de afwikkeling van pensioenaanspraken. Neem gerust contact met ons op voor een afspraak of meer informatie. Ons contactpersoon voor pensioen en echtscheiding is Maria Bowmer.
